تبریز امروز:
نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان، طرح چهارراه صلح خود را در جریان نشست وزیران کشورهای در حال توسعه محصور در خشکی در ایروان در دسامبر 2023 ارائه می کند.
مقامات ارمنستان امیدوارند با ایجاد یک بندر خشک که این کشور را به کریدورهای تجاری بین المللی در حال ظهور متصل می کند، سردی روابط ایروان با روسیه را کاهش دهند.
بر اساس گزارشی از جلسه کمیته سرمایه گذاری این کشور که در اوایل سال جاری منتشر شد، طرح دولت به دنبال تبدیل ارمنستان به یک "هاب تولیدی ترانزیت، حمل و نقل و صادرات متمرکز" است. مفهوم بندر خشک مبتنی بر ایجاد یک منطقه آزاد تجاری است که دارای امکانات هوایی، ریلی و حمل بار چند وجهی است که به انبارها و پارک‌های صنعتی متصل می‌شود.
اولین بار سه سال پیش اعلام شد، مقامات اکنون از این پروژه به عنوان یک غاز طلایی بالقوه برای خزانه دولت یاد می کنند. برای نخست وزیر نیکول پاشینیان، بندر خشک ستونی از چشم انداز تقاطع صلح او است، یک ابتکار بلندپروازانه برای ایجاد یک "واقعیت جدید" در قفقاز که ریشه در تجارت سودمند دارد. مقامات قبلاً 37 میلیون دلار بودجه عمومی برای پروژه بندر خشک در نظر گرفته اند که در نزدیکی شهر گیومری، دومین شهر بزرگ ارمنستان و محل یک پایگاه نظامی روسیه واقع خواهد شد.
در بیشتر دوران پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، ارامنه روسیه را به عنوان حامی خود در برابر دو همسایه متخاصم آذربایجان و ترکیه می‌نگریستند. اما این دیدگاه ها از زمان شکست این کشور در مناقشه قره باغ به شدت تغییر کرده است. بسیاری از ارامنه احساس می کنند که نیروهای حافظ صلح روسیه نتوانستند از جمعیت غیرنظامی ارمنی قره باغ در طول بحران پناهجویان در اواخر سال 2023 محافظت کنند.
از آن زمان، روابط دوجانبه تیره شد و رهبران ارمنستان به دنبال راه هایی برای کاهش وابستگی اقتصادی این کشور به روسیه بودند. در حال حاضر حدود 40 درصد از صادرات ارمنستان به روسیه می رود. در همین حال، این کشور برای واردات ضروری مانند غلات و سوخت تقریباً به طور کامل به روسیه وابسته است.
واهان کروبیان، وزیر سابق اقتصاد این کشور در دسامبر به خبرنگاران گفت: بندر خشک به دنبال حل یکی از مشکلات اصلی کشور ما، یعنی وابستگی بد لجستیکی ارمنستان به جهان است. "ما راه خوبی برای حل دردناک ترین مشکل خود پیدا کرده ایم."
چارل مالاس، مردی که ایروان برای سرپرستی این پروژه آورده است، گفت که «بندرهای خشک به همان روشی که بندرهای معمولی اداره می شوند، انجام می شود. آنها دقیقاً از همان اسناد و زیرساخت ها استفاده می کنند، فقط محموله به جای کشتی از کامیون ها و واگن های ریلی خارج می شود.
سود اقتصادی بالقوه قابل توجه است. کروبیان گفته است که این بندر می تواند تا 3 درصد از کل تولید ناخالص داخلی کشور را تامین کند و هزاران شغل ایجاد کند.
با این حال، موانع متعددی وجود دارد که باید قبل از اینکه بندر خشک شروع به بهره‌برداری از مزایای اقتصادی کند، وجود دارد که چالش‌برانگیزترین آنها تامین مالی است. مقامات تصدیق می کنند که پروژه تنها در صورتی می تواند ادامه یابد که «سرمایه گذاران خارجی بزرگ» وارد شوند که بتوانند به پروژه کمک کنند تا قیمت بالای 100 میلیون دلاری را برآورده کند.
جدول زمانی ساخت و ساز نیز سوالاتی را ایجاد می کند. بنا به گفته دولت، بندر خشک پنج تا هفت سال زمان نیاز دارد تا به طور کامل عملیاتی شود. در این مدت زمان زیادی می تواند اتفاق بیفتد که می تواند زنده بودن بندر خشک را تغییر دهد. به عنوان مثال، روابط رو به وخامت چین با ایالات متحده و اتحادیه اروپا، غرب را به دنبال ایجاد زنجیره های تامین جدید کرده است. بر این اساس، به نظر می‌رسد حجم تجارت شرق و غرب طی پنج سال آینده کاهش می‌یابد و این موضوع را زیر سوال می‌برد که آیا حجم تجارت کافی برای سودآوری بندر خشک ارمنستان وجود خواهد داشت یا خیر. این پروژه می تواند غاز تخم طلایی باشد که مقامات به آن امیدوار هستند، یا می تواند مانند تحولات مشابه در آسیای مرکزی به یک فیل سفید تبدیل شود.
شانت کاراباجاک، کارشناس توسعه شهری و منطقه ای، گفت: «از نظر سیاسی، فروش آسانی است. [اما] این یک سناریوی «اگر آن را بسازید، خواهند آمد» نیست. شرایط بازار باید وجود داشته باشد یا پیش بینی شود تا منطقی شود.»
در این مورد، افراد درگیر در این پروژه می گویند که گیومری بهترین مکان در ارمنستان برای چنین توسعه ای است. مالاس به سایت خبری ارمنی سیویل نت گفت: «خوشه ای از اتصالات حمل و نقل در آن منطقه وجود دارد. «[یک] مسیر اصلی راه‌آهن که به تفلیس و سپس به دریای سیاه می‌رود، اتصالات جاده‌ای خوبی دارید که اکنون کریدور جاده‌ای شمال-جنوب را دارید... یک فرودگاه نیز وجود دارد.»
گره‌های دیگر در دالان‌های تجاری در سراسر آسیای مرکزی به‌عنوان حکایت‌های هشداردهنده‌ای از وعده‌های بیش‌ازحد ارائه می‌شوند. برای مثال، از زمان افتتاح آن در سال 2015، بندر خشک خورگوس، که در مرز قزاقستان با چین قرار دارد، به عنوان گاو شیرده مورد انتظار رهبران قزاقستان عمل نکرده است.
در مورد ارمنستان ، یک عامل محدود کننده می تواند دقیقاً چیزی باشد که بندر خشک برای غلبه بر آن طراحی شده است -"جغرافیا"!! کاراباجاک گفت: «شخصاً دوست دارم ارمنستان را به عنوان یک مرکز ترانزیتی رونق ببینم، این یک بازگشت عالی به نقش تجاری سنتی این کشور به عنوان تسهیل کننده تجارت خواهد بود. با این حال، همانطور که در 4000 سال گذشته بوده است، ژئوپلیتیک یک مانع بزرگ است.»
هر گونه صحبتی در مورد گاوهای شیرده و غازهای تخم طلایی در غیاب علاقه سرمایه گذاران غیرقابل قبول است. چین در دهه گذشته به‌عنوان سرمایه‌گذار توسعه زیرساخت‌های منطقه‌ای عمل کرده است، اما با توجه به تلاش دولت شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور شی جین‌پینگ، برای جلوگیری از سقوط اقتصاد داخلی، خرج از کیف پول پکن ممکن است در سال‌های آینده کمی سخت‌تر شود.
سفارت چین در ایروان در بیانیه‌ای در اوایل فوریه برای آرمپرس، نسبت به چشم‌انداز بزرگ زیرساختی پاشینیان متعهد نبود و تنها به این نکته اشاره کرد که پکن «توجه می‌کند».
برولی بنسون خبرنگار آمریکایی و فارغ‌التحصیل اخیر از دانشکده روزنامه‌نگاری کلمبیا
