تبریز امروز:
مِریدا به یک نقطه عطف در حفاظت از درختان شهری رسید
مقامات شهر مِریدا، پایتخت ایالت یوکاتان در مکزیک، با کاشت ۱۰۰ درخت جدید در محله مولسای، به یک نقطه عطف زیستمحیطی دست یافتند: اعطای عنوان "دارای ارزش فرهنگی و میراثی" به یک درخت سیبای صدساله.
این اقدام بخشی از یک برنامه گسترده جنگلکاری شهری است که مِریدا را به یکی از پیشگامان حفاظت از محیطزیست شهری تبدیل کرده است.
برنامه انقلابی جنگلکاری شهری در مِریدا:
مقیاس وسیع: کاشت بیش از ۱۰,۰۰۰ درخت جدید در مکانهای استراتژیک.
مشارکت شهروندان: اهدا و "فرزندخواندگی" بیش از ۴۴,۰۰۰ درخت به شهروندان از طریق برنامههای مشارکتی.
فناوری پیشرفته: استفاده از گلدانهای هوایی (air-pot) که رشد درختان را ۷۵٪ سریعتر کرده و شانس بقای آنها را پس از انتقال بسیار افزایش میدهد.
گونههای بومی: اولویت با کاشت درختان محلی مانند ماکولیس، سیریکوته، پیکسوی و... است تا اکوسیستم و هویت منظر یوکاتان حفظ شود.
کریدورهای سبز: ایجاد "کریدورهای سبز" با مشارکت مردم، مانند پروژهای در منطقه کائوسل-سانتا فه که با بودجهای ۱۵ میلیون پزویی، پناهگاهی برای حیاتوحش خواهد بود.
درخت سیبا: نماد مقدس و "درخت زندگی" قوم مایا
انتخاب یک درخت سیبا برای این عنوان نمادین، بسیار پرمعناست، زیرا این درخت برای قوم مایا بسیار مقدس است:
درخت کیهانی: در اساطیر مایا، درخت سیبا (یا "یاشچه" در زبان مایا) ساختار کیهان را نمایندگی میکند. ریشههایش به جهان زیرین (شیبالبا)، تنهاش به جهان میانی (زمین) و شاخههای بلندش به آسمانها و قلمرو ایزدان متصل میشود.
راهرویی به سوی بعد از حیات: اعتقاد بر این بود که ارواح درگذشتگان از این درخت برای رسیدن به جایگاه مناسب خود در زندگی پس از مرگ بالا میروند.
الهامبخش معماری: معماران و منجمان مایا از این درخت به عنوان مرجع مقدسی برای طراحی شهرها و مراکز آیینی مانند معبد صلیب در پالنکه استفاده میکردند.
تداوم احترام: جوامع مدرن مایا هنوز هم به این درخت احترام میگذارند. این درختان اغلب در مرکز میدانهای شهر قرار دارند و محل گردهماییها و مراسم آیینی هستند. حتی در برخی جشنها، تاجی بر سر درخت سیبا میگذارند و آن را "ملکه" جشن میکنند.
فواید اکولوژیک و کاربردهای سنتی درخت سیبا:
غولهای سبز: این درختان میتوانند تا ۶۰ متر ارتفاع و ۳ متر قطر تنه داشته باشند.
حامی تنوع زیستی: تاج گسترده آنها زیستگاه منحصربهفردی برای پرندگان، حشرات، پستانداران و گیاهان هوازی (اپیفیت) ایجاد میکند.
مبارزه با تغییرات اقلیمی: هر درخت بالغ سیبا میتواند سالانه چندین تن دیاکسید کربن جذب کند.
کاربردهای عملی: الیاف سبک و ضدآب میوه آن (کاپوک) برای پرکردن بالش و جلیقه نجات استفاده میشود. بخشهای مختلف درخت در طب سنتی مایا برای درمان زخم، روماتیسم، التهاب و... به کار میرود. چوب نرم آن نیز برای ساخت قایق استفاده میشد.
جمعبندی: پلی بین گذشته و آینده
برنامه حفاظت از درختان با "ارزش فرهنگی و میراثی" در مِریدا، نمونهای درخشان از تلفیق خرد کهن و علم مدرن حفاظت از محیطزیست است. درخت سیبای کهنسال در محله مولسای، نه تنها به عنوان یک سرمایه طبیعی، بلکه به عنوان پلی زنده بین زمین و آسمان، گذشته و آینده، و جوامع انسانی و جهان طبیعی که آن را حفظ میکند، ایستاده است.
این درخت یادآور این حقیقت بنیادین است که رفاه انسان و سلامت سیستمهای طبیعی به طور جداییناپذیری به هم پیوند خوردهاند – درسی که مایاها هزاران سال پیش آن را درک کرده بودند.
