تبریز امروز:
شهرک رشدیه در تبریز، نمونهای برجسته از شهرسازی انسانمحور پس از انقلاب ایران است که بر اساس طرح تفصیلی دقیق و با سرمایهگذاری عمومی ساخته شد. معماری هماهنگ، تراکم کم، فضای سبز و تعامل با طبیعت از ویژگیهای اصلی این شهرک است. این مقاله با بررسی تهدیدهای کنونی، اهمیت حفظ رشدیه بهعنوان الگوی شهرسازی پایدار را مورد تأکید قرار میدهد.
شهرک رشدیه در دهه ۶۰ و توسط شرکت خانهسازی باغمیشه پایهگذاری شد. این شهرک در پای کوه عینالی قرار دارد و با طراحی خانههای دوبلکس ویلایی و معماری آجر سهسانتی، آرامش، فضای سبز و امکان داشتن باغچه کوچک برای خانوادهها فراهم کرده است. هدف اصلی، ایجاد محلهای با تراکم کم و کیفیت زندگی بالا بود که میتوانست الگویی برای سایر مناطق تبریز و ایران باشد.
طراحی و ساخت رشدیه بر اساس یک طرح تفصیلی دقیق صورت گرفت که شامل:
تعیین تراکم و ارتفاع مجاز ساختمانها
مشخص کردن کاربری زمینها
سازماندهی فضاهای سبز و عمومی
بود. سرمایه و منابع صرف شده از ثروت عمومی، نشاندهنده اهمیت شهرک بهعنوان یک پروژه الگو برای شهرسازی پایدار است. این هزینهها تنها برای ساخت یک محله مسکونی صرف نشده، بلکه به ایجاد الگویی برای شهرسازی انسانمحور اختصاص یافته است.
ویژگیهای شاخص رشدیه عبارتند از:
خانههای دوبلکس ویلایی با آجر سهسانتی، در عرصه ۱۳۰ تا ۱۵۰ مترمربع
تراکم کم و فضای سبز قابل توجه
امکان داشتن باغچههای کوچک برای خانوادهها
بازارچهی مرکزی با دو ساختمان دوقلو و دو ساختمان بزرگ برای فروشگاههای لوکس، که نیازهای تجاری را بدون برهم زدن سکونت تأمین میکند
منظر طبیعی کوه عینالی که در آخرین خیابانها قابل مشاهده است
این ویژگیها، رشدیه را به نمونهای موفق از شهرسازی انسانمحور پس از انقلاب تبدیل کرده است.
در سالهای اخیر، صدور مجوزهای بلندمرتبهسازی توسط شهرداری، رشدیه را در معرض تهدید قرار داده است. پیامدهای این سیاست عبارتند از:
جوانمرگی ساختمانها و تخریب زودهنگام خانههای سالم
تولید انبوه نخالههای ساختمانی
ساخت ساختمانهای ناهمگون که هماهنگی بافت شهرک را برهم میزند
افزایش ترافیک و آلودگی صوتی و هوا
پرسش اساسی این است: آیا راه دیگری برای درآمدزایی وجود ندارد جز تخریب این میراث شهری؟ آیا شهرداری قصد دارد با استفاده از برجسازیهای بیهویت، از سرمایه و زیبایی شهرک سود ببرد؟
حفظ رشدیه به معنای حفاظت از یک محله نیست؛ بلکه حفظ هویت معماری و شهرسازی معاصر تبریز و ایران است. این شهرک نشان میدهد که میتوان شهری انسانمحور، هماهنگ با طبیعت و کمتراکم ساخت. هرگونه کوتاهی در حفاظت از آن، به معنای از دست دادن الگوی شهری ارزشمند و سرمایهای که از ثروت عمومی صرف شده است.
شهرک رشدیه یکی از نمونههای برجسته شهرسازی انسانمحور پس از انقلاب ایران است که میتواند الگویی برای سایر مناطق باشد. تهدیدهای کنونی، از جمله بلندمرتبهسازیهای ناهمگون، ترافیک و آلودگی، میتواند این هویت را نابود کند. حفاظت از رشدیه و پایبندی به طرح تفصیلی اولیه، ضروری است تا این میراث معاصر شهری به نسلهای آینده منتقل شود.
