تبریز امروز:
لی چینگژائو (1084–1155 میلادی)، یکی از برجستهترین شاعران زن تاریخ چین و از چهرههای ماندگار ادبیات دوره سونگ، با اشعار لطیف و پراحساس خود، قلب خوانندگان را تسخیر کرده است. او که به خاطر سبک منحصربهفردش در شعر «سی» شهرت دارد، نه تنها بهعنوان یک شاعر، بلکه بهعنوان نمادی از استقامت و استعداد در برابر ناملایمات زندگی شناخته میشود.لی در خانوادهای فرهیخته در شمال چین به دنیا آمد. پدرش، لی گهفی، از شاگردان سو شی، شاعر بزرگ، و مادرش از نوادگان یک مقام ارشد بود. این محیط فرهنگی، استعداد ادبی لی را از کودکی پرورش داد. او در جوانی با سرودن اشعاری چون «مانند یک رؤیا» که با مصراع معروف «سبز چاق و سرخ لاغر» به پایان میرسد، شهرتی زودهنگام یافت.در 18 سالگی، لی با ژائو مینگچنگ، جوانی از خانوادهای همطراز، ازدواج کرد. این زوج که هر دو عاشق ادبیات و جمعآوری کتیبههای سنگی و آثار باستانی بودند، زندگی عاشقانهای پر از شعر، موسیقی و مطالعه داشتند. با وجود فقر مالی در سالهای اولیه، عشق و علایق مشترک، زندگیشان را غنی کرده بود. اما این آرامش با سقوط سونگ شمالی در «حادثه جینگکانگ» (1127) و حمله جین از هم پاشید. لی و ژائو مجبور به مهاجرت به جنوب شدند و بسیاری از مجموعههای ارزشمندشان در این مسیر از دست رفت.در سال 1129، ژائو در 46 سالگی درگذشت و لی را در اندوه و تنهایی فرو برد. او با شجاعت به حفظ آثار و مجموعههای باقیمانده ادامه داد، اما سرنوشت بارها او را آزمود؛ از سرقت اموالش تا ازدواج ناموفق دوم با ژانگ روژو، که به دلیل سودجویی و بدرفتاری به طلاق انجامید. لی با شجاعت بیسابقهای از همسر دومش شکایت کرد و طلاق گرفت، هرچند این اقدام به زندانی شدن کوتاهمدتش منجر شد.لی چینگژائو با اشعاری چون «جستوجو، جستوجو، سرد و خالی، غمگین و اندوهبار» (از شعر معروف «شنگ شنگ مان») نه تنها احساسات شخصیاش را، بلکه درد و رنج یک عصر آشوبزده را به تصویر کشید. او که خود را «ساکن آسان» نامیده بود، با وجود مصیبتهای زندگی، هرگز از خلق زیبایی دست نکشید. اشعار او، ترکیبی از لطافت زنانه و قدرت روحی، همچنان الهامبخش خوانندگان در سراسر جهان است.لی چینگژائو، بانویی که در میان طوفانهای زندگی شعر سرود، نه تنها یک شاعر، بلکه یک قهرمان ادبی است که با کلماتش جاودانه شد. خوانندگان امروز میتوانند در اشعار او، عشق، اندوه و استقامت یک زن را در دل تاریخ چین کشف کنند.
سبک «سی» (Ci) در شعر چینی
سبک «سی» 詞، یکی از مهمترین قالبهای شعری در ادبیات کلاسیک چین است که بهویژه در دورههای تانگ (618–907) و سونگ (960–1279) به اوج شکوفایی خود رسید. این سبک شعری، که گاهی به «شعر آهنگین» یا «ترانهسرایی» ترجمه میشود، ویژگیهای خاص خود را دارد که آن را از دیگر قالبهای شعری چینی مانند «شی» متمایز میکند.
- ریشه موسیقایی: «سی» در اصل برای همراهی با موسیقی سروده میشد. هر شعر «سی» بر اساس الگوهای آهنگین خاص (به نام ci pai یا «الگوهای ترانه») نوشته میشد که تعداد هجاها، ریتم و آهنگ را تعیین میکرد. این الگوها مانند قالبهای موسیقایی بودند که شاعر کلمات خود را در آنها جای میداد.
- ساختار متغیر: برخلاف شعر «شی» که معمولاً دارای خطوط همطول و ساختار منظم است، «سی» از نظر تعداد هجاها و طول خطوط انعطافپذیرتر است. اشعار «سی» میتوانند کوتاه (xiaoling) یا بلند (mancı) باشند و اغلب دارای دو یا چند بند (stanzas) هستند.
- زبان احساسی و لطیف: «سی» معمولاً برای بیان احساسات شخصی، مانند عشق، اندوه، حسرت، یا زیبایی طبیعت، به کار میرفت. زبان این سبک غالباً شاعرانه، ظریف و پر از تصاویر بصری است که احساسات عمیق شاعر را منتقل میکند. به همین دلیل، «سی» بهویژه برای شاعران زنی مانند لی چینگژائو که به بیان عواطف شخصی شهرت داشتند، مناسب بود.
- تمها و موضوعات: موضوعات رایج در «سی» شامل عشق، جدایی، نوستالژی، زیباییهای طبیعت، و گاه مسائل اجتماعی یا سیاسی است. در دوره سونگ، با آشوبهای سیاسی مانند سقوط سونگ شمالی، شاعرانی مانند لی چینگژائو از این سبک برای بیان اندوههای شخصی و ملی استفاده کردند.
- ساختار هجایی و آهنگین: هر شعر «سی» از یک الگوی هجایی خاص پیروی میکند که با موسیقی هماهنگ بود. شاعر باید کلمات را طوری انتخاب میکرد که نه تنها معنا و احساس را منتقل کند، بلکه با ریتم و آهنگ الگو همخوانی داشته باشد. این ویژگی، سرودن «سی» را به فرمی پیچیده و هنرمندانه تبدیل میکرد.
لی چینگژائو و سبک «سی»:لی چینگژائو، که بهعنوان یکی از بزرگترین شاعران سبک «سی» شناخته میشود، این قالب را به اوج رساند. اشعار او، مانند «شنگ شنگ مان» (Sheng Sheng Man) یا «مانند یک رؤیا» (Ru Meng Ling)، با زبانی ساده اما عمیق، احساساتی چون عشق، از دست دادن، و حسرت را به زیبایی بیان میکنند. برای مثال، در شعر معروف «شنگ شنگ مان»، او با تکرار کلمات و تصاویر لطیف، اندوه عمیق خود را پس از مرگ همسرش به تصویر میکشد:
«جستوجو، جستوجو، سرد و خالی، غمگین و اندوهبار...»
اهمیت «سی» در ادبیات چین:سبک «سی» به دلیل انعطافپذیری و تواناییاش در بیان احساسات شخصی، بهویژه در دوره سونگ، بسیار محبوب شد. این سبک به شاعران اجازه میداد تا از محدودیتهای قالبهای سنتیتر مانند «شی» فراتر روند و عواطف پیچیدهتری را با زبانی غنایی بیان کنند. لی چینگژائو با اشعارش نه تنها به این سبک غنا بخشید، بلکه بهعنوان یک زن در جامعهای مردسالار، صدایی قدرتمند و ماندگار به ادبیات چین افزود.
منبع: https://news.cctv.com/special/zhidao/zwy/052/index.shtml