تبریز امروز:

دخمه سنگی فقره قا یا فخریگا از آثار شکوهمند و از معدود آثار ومعماري هاي به یادگار مانده از دوره مادها در نزديكي شهر مهاباد میباشد. این بنا در 10 کیلومتری شهر مهاباد در دل صخرهای نزدیک روستای باستانی ایندقاش یا اگری قاش  واقع در دشت شهر ویران بدون كمترين حفاظتي قرار دارد. محققین و باستانشناسان این بنا را آرامگاه فرورتیش (پدر دیاکو) پادشاه مقتدر ماد دانسته اند. این بنا اکنون همچنان پابرجا و استوار باقی مانده و یادآور عظمت و اقتدار امپراتوری ماد در گذشته های دور در این منطقه می باشد. در داخل این بنا اتاق هایی حجاری شده است و چهار ستون سنگی این بنا را نگهداشته اند و سه گور خالی تاراج شده در آن دیده می شود. این بنا جزو اولین آثار به ثبت رسیده باستانی در تاریخ ۲۹ آذر ۱۳۱۶ با شمارهٔ ثبت ۲۸۸ ایران است. 

پاشا باستان‌شناس در مورد این دخمه می‌گوید:

«شمالی‌ترین مقبره مادی فخریک در مانای باستانی و نزدیک مهاباد است که جلوخان ندارد و سقف ساده سنگی آن را چند ستون نگاه می‌دارد و ظاهراً محلی برای گذاشتن جنازه‌ها بوده‌است. تعیین تاریخ این مقبره دشوار است ولی تشریفات تدفین در آن با مراسمی که پیشتر در ناحیه اطراف دریاچه ارومیه متداول بوده تفاوت دارد.»

 

فقره قا دارای ورودی مجزایی نیست و تنها دو ستون سنگی در نمای بیرونی آن به چشم می خورد که در قسمت ایوان غار قرار گرفته اند. ستون های سنگی که تمام تراش خورده اند. در پای این ستون ها نیز حجاری به چشم می خورد. دو ستون دیگر نیز در داخل غار قرار دارند که به مرور زمان دچار آسیب شده اند اما سرستون و پای ستون ها هنوز به قوت خود باقیست. غار که در فاصله ده متری از سطح زمین قرار دارد در دو طبقه ساخته شده است. با ورود به داخل اتاق ابتدا یک محوطه مستطیل شکل به چشم می خورد که کاملا سنگی است. در این قسمت دو پله قرار دارد که به بخش دوم غار منتهی می شود.

ستون های داخلی در این بخش و بر فراز پله ها قرار گرفته اند. با عبور از پله ها در قسمت دوم  سه گور به چشم میخورد که خالیست. هر یک از گورها عمقی برابر نیم متر دارند و به صورت عمودی  نسبت به ورودی گوردخمه حفر شده اند. گوری که در سمت چپ قرار گرفته از باقی گورها بزرگتر است و دو گور قرار گرفته در سمت راست دارای اندازه های یکسان هستند. به نظر می رسد طبقه اول برای انجام تشریفات و طبقه دوم مخصوص نگهداری اجساد بوده است.

شايد ايجاد يك موزه كوچك يا يك محل عمومی مناسب و براي استراحت مسافر در کنار غار بتواند موجب جلب و آشنائي يك هموطن به اين محل پر رمز و راز و زيبا گردد.

 

توفیق وحیدی آذر